iy

1.

is. Maddələrin, şeylərin burun qişasının xüsusi sinirlərinə təsir etmə xassəsi. Kəskin iy. İy duymaq. Onun burnu yaxşı iy bilir. – Güllərin ətri otların iyinə qarışıb, ətrafa saçılmaqda idi. T. Ş. S.. Həyəti götürən soğan, qovurma, zəfəran iyi adamı valeh edirdi. M. C..

◊ İy almaq – 1) harada olduğunu duymaq, izinə düşə bilmək, axtarıb tapmaq. . . Jandarm idarəsi iy almaqda ov tulasından belə həssasdı. M. Hüs.. İyinizi alıblar! Ceyran çox həssas heyvandır, – deyə Almurad baba bizi başa saldı. İ. Əfəndiyev; 2) xörək, gül və ya xarab olan bir şeyin qoxusunu hiss etmək. . . Leylək bir qədər gedəndən sonra, cızbız iyi aldı. S. R.. İy çəkmək – bax iy almaq. İy çəkirlər tulatək ta ki, görüb harda var aş; Kimdə var ağca plov, hər gecə yağlı bozbaş. S. Ə. Ş.. Burada Zeynal dayanıb, burnunu sağa-sola döndərərək iy çəkdi. Ə. Ə.. İy götürmək (basmaq) – hər tərəfə iy yayılmaq. İy vermək – 1) iylənmək, qoxumaq. Ət iy verir; 2) dan. üstüörtülü, eyhamlı, ikibaşlı söz, danışıq haqqında. Sənin sözün iy verir. İy(i) burnundan getməmək – xoş qoxulu bir şeyin ətrini daim hiss etmək, duymaq. Sən bu yerin canısan; Sultanısan, xanısan; İyin burnumdan getməz; Təbrizin reyhanısan. (Bayatı).

2.

is. Pambıqdan, yundan və s. dən iplik əyirmək üçün ortası şiş, iki ucu sivri ağac alət. Qərənfil bacı gözünü əlindəki iydən çəkib hirsli-hirsli . . baxdı. . İ. Ə.. <Tapdıq> bir gün tezdən anasından xəbərsiz durub tağalağı iyin üstündən çıxartdı, cibinə qoydu. Ə. Vəl.. İndi cəhrə uğuldayır, uğuldadıqca yun əlçim eşilib sapa dönərək iyə toplanırdı. Ə. Ə..